Popularyzacja wdrażania zautomatyzowanych rozwiązań produkcyjnych zrodziła konieczność stworzenia prawnych regulacji, mających na celu zapewnić pracownikom bezpieczeństwo pracy w zmechanizowanych przedsiębiorstwach. Obecnie maszyny muszą spełniać określone wymogi i posiadać odpowiednie zabezpieczenia, aby nie stwarzały zagrożenia dla ludzi. W przeciwnym razie nie mogą zostać dopuszczone do obrotu ani użytku. Obowiązek zapewnienia zgodności robota z obowiązującymi przepisami spoczywa zarówno na producencie, jak i pracodawcy (użytkowniku maszyny). Przedstawiamy, jakie akty prawne regulują kwestię bezpieczeństwa specjalistycznych urządzeń oraz jakie normy bezpieczeństwa muszą spełniać maszyny przemysłowe.

Standardy i regulacje dotyczące bezpieczeństwa maszyn

Najważniejszym dokumentem, który określa prawne regulacje dotyczące bezpieczeństwa maszyn, jest Dyrektywa maszynowa. Weszła w życie pod koniec 2009 roku i obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej. Dotyczy producentów, regulując dopuszczenie wyprodukowanych przez nich urządzeń do obrotu. Precyzuje tzw. wymagania zasadnicze, obejmujące zarówno projektowanie, jak i budowę maszyn. Określa również spoczywające na producencie obowiązki, które musi spełnić przed oddaniem maszyny do użytku. Należą do nich między innymi przeprowadzenie analizy i oceny ryzyka, stworzenie dokumentacji technicznej, instrukcji obsługi i konserwacji oraz dostarczenie protokołów testów i przedłożenie odpowiednich certyfikatów. Wśród tych ostatnich najważniejszy jest certyfikat CE, który potwierdza zgodność urządzenia przemysłowego z normami unijnymi.

Drugim obowiązującym unijnym aktem prawnym, tym razem dotyczącym użytkownika, jest Dyrektywa narzędziowa. Określa tzw. wymagania minimalne, które muszą być spełnione, aby maszyny można było bezpiecznie użytkować. Została wdrożona w celu ochrony zdrowia i życia pracowników zatrudnionych w zautomatyzowanych przedsiębiorstwach i wyznacza obowiązki pracodawcy. Najważniejszym z nich jest weryfikacja, czy urządzenie przemysłowe posiada certyfikat bezpieczeństwa CE. Użytkownik musi ponadto stosować maszyny zgodnie z przeznaczeniem oraz dbać o jej stan techniczny.

Systemy zabezpieczające w maszynach przemysłowych

Niezwykle istotnymi elementami, o których musi pamiętać producent, są odpowiednie zabezpieczenia maszyn. Do podstawowych środków zabezpieczających, przewidzianych w normie EN 60204-1, należą odpowiednia izolacja, oznakowania, ochrona przeciwporażeniowa, przeciwzwarciowa czy też ochrona przed przeciążeniem. Mają one przede wszystkim na celu minimalizację ryzyka powodowanego przez instalację elektryczną. Roboty w przemyśle muszą być również wyposażone w wyłączniki awaryjne, które w przypadku wystąpienia awarii natychmiast wyłączą urządzenie. Ponadto maszyna powinna posiadać wbudowane sygnalizatory świetlne i dźwiękowe, służące do przekazywania informacji o jej stanie i umożliwiające szybką reakcję w razie wykrycia zagrożenia.

Oprócz podstawowych środków ochronnych, wiele przedsiębiorstw decyduje się na wprowadzenie dodatkowych udogodnień. Jednym z nich są bariery i kurtyny świetlne, które służą do zabezpieczenia stref ryzyka i nadzoru nad nimi. W zależności od przeznaczenia mogą chronić wejścia do zautomatyzowanych przestrzeni w zakładzie czy też przylegać bezpośrednio do maszyny, informując pracownika o wkroczeniu na obszar jej działania. Często wykorzystywane są również blokady bezpieczeństwa, automatycznie zamykające drzwi w trakcie pracy robota oraz systemy wygrodzeń, fizycznie oddzielające urządzenie od operatorów.

Wpływ projektowania maszyn na bezpieczeństwo operatorów

Warto zaznaczyć, że bezpieczeństwo maszyn powinno być uwzględnione już na etapie jej projektowania. W jego trakcie należy przeprowadzić ocenę ryzyka, w tym identyfikację potencjalnych zagrożeń i ocenę prawdopodobieństwa ich wystąpienia. Jednocześnie firma wykonawcza, której zlecona została robotyzacja produkcji i wykonanie wyspecjalizowanych urządzeń, musi zadbać o to, aby zagrożenia zostały wyeliminowane lub przynajmniej zredukowane do minimum. W celu przetestowania działania maszyny w praktyce, warto zdecydować się na wykonanie prototypu. Dzięki temu można jeszcze przed wprowadzeniem jej do produkcji udoskonalić systemy zabezpieczeń, aby zapewnić operatorom kompleksową ochronę w trakcie pracy.

W Taskoprojekt S.A. doskonale wiemy, jak ważne jest bezpieczeństwo pracowników w zrobotyzowanych przedsiębiorstwach. Decydując się na usługi doświadczonego producenta maszyn możesz mieć pewność, że każde urządzenie będzie odpowiednio zabezpieczone i spełnia normy prawne!